Жердин ар тарабында бир нече өзгөчө табуулар окуялары белгилүү – булар абдан сонун жасалган баш сөөктөрү. Алардын баары бири биринен кичине айырмаланат – бири кичинекей, башкалар чоң болгон, кээ бири “ушалангандан” көрүнгөн, кээ бири адамдын баш сөөгүнүн формасына жана көлөмүнө так келгендери да болгон. Окшоштугу бир гана баары бүтүн, эң сапатту, биздин планетада жолктургус хрусталдан жасалган. Андан тышкары бардык баш сөөктөрдүн үстү абдан жыйлгайак болгон. Эксперттер микроскоптун анализдерди жүргүзүүдө бир дагы бириктирилген жерин, жылмалаган машинанын изин же башка нерсени табышкан эмес. Мындай бийиктехнологиядык хрусталдан баш сөөктү жасоо заманбап инструменттер менен мүмкүн болбойт. Биринчи хрустал баш сөөгүн 1927 жылы археолог-саякатчы Альберт-Митчел-Хеджес жана анын он жети жашаар кызы табышкан. Алар баарына булгилүү майя эли жашаган шаардын урандыларын изилдеп жатышкан болчу. Бир кезде Анна жалтыракты көргөн, ал хрустал баш сөөгү болчу. Ал чыныгы адамдын баш сөөгүндөй болчу, бардык пропорциялар идеалдуу сакталган. Кыз археология жана майянын тарыхы менен көп деле кызыкчуу эмес болчу, көптөгөн элдин жашоо фактарын жана окуяларын билчүү эмес, бирок түнкүсүн ал байыркы индейлер жөнүндө чындыка окшош түштөрдө көрө баштады. Ал тургай ал жыттарды жезип, үндөрдү уга баштаган, эң маанилүү окуяларда катышкан. Эртең мененкисин кыз атасына озүнүн элестери жөнүндө атасына жана экспедициянын башка катышуучуларына айтып берчүү, алар Анна мынча көп нюанстарды жана майя элинин жашоо өзгөчүлүктөрүн кайдан билерине абдан таңгалышчуу. Бирок кийинчерээк билингендей кыз баш сөөктү өзүнүн кербетинин жанындагы тумбочканын үстүнө коюп койгон экен. Эгер ал аны бөлмөдөн алыс алып салса, анда түштөр болчу эмес. Ушундай жагдай “Британ хрусталдык баш сөөгүн” тапкан изилдөөчү менен дагы болчу. Ал дагы байыркы индейлер жөнүндө түштөрдү көрчү жана жырткыч айбындын бакыруусунан, башка элдерге кол салуудан же дуулдаган сунун үнүнөн ойгонуп кетчү. Кээ бир табылган баш сөөктөрдө айыктыруучу сапаттары бар болчу. Ошентип Жоке фон Дитандын бир жолу баш мээсинен рак болуп оорууп , жана мистикалык баш сөөктөрү жөнүндө уккан аял, мындай артефактардын бирин таап алууну чечкен. Ага “инопланетянды” баш сөөгү тийген. Үмүтсү оорууган аял бул баш сөөккө чекеси менен тийип жана күтүлбөгөн жерден өзүн жакшы сезип калды. Бир нече убакыт өткөндөн кийин анализдери дагы жакшы чыкты, ал ылдам айыга баштады жана толугу менен айыгып кеткен. Хрусталдык баш сөөгүнүн жардамы менен аыйгып кеткен жана эч качан өзүнүн кенчи менен ажырачуу эмес. Изилдөөчү Джоан Паркер баш сөөктү тибет монахынан алган. Жаш жигит баш сөөктүн сыйкырдуу сырын билип, аыйктыруу баш сөөктү өз жеке максатында гана эмес, ал башкаларга дагы жардам берчүү. Бир ийгиликтүү ишмер аламдын окуясы кызыктуу, ал “ийгиликтүү” баш сөөктүн ээси болчу. Ал ишиндеги ийгиликктерге өзүнүн табылгасынын жардамы менен четкенин айтат. Баш сөөк ага каалаганга жетүү үчүн эмне кылыш керек экенин айтып турчу. Жыйырманчы кылымда хрусталдык баш сөөктөр ушунча белгилүү болуп кеткен, анын көптөгөн жасалмалары дагы табылган. Жакшылап караганда буюм адамдын колу менен жасалганы билинет жана тупнускадан айырмаланат. Хрусталдык баш сөөктөр бүткүл дүйнөдө ар түрдүү болчу, аларды Бразилия, Мексика, Франция, Монголия жана башка мамлекеттерден табышкан. Бирок майя баш сөөктөрүнүн асыл нускасы болгону он үч. Анын тогузу жеке ээликте, ал эми төртө – улуттук музейлерде. Бирок байыркы майя индейлерине хрусталдык баш сөөктүр эинеге керек болгон? Аларды кантип жазашкан? Алар кайдан пайда болгон, Эгерде мындай сапатуу хрустал Жерде жок болсо, ал эми Америка аймагында тап такыр жок. Эмнен баш сөөктөн он үч? Жана алар эмнеге бүткүл дүйнөгө таратылган? Байыркы майя элинин жазууларына ылайык хрусталдык баш сөөктөр кудайлар менен байланышуу үчүн колдонулган, ошондой эле ритуалга, анда келекти билүү жана башкаруу үчүн дүйнөнүн ар бурчунан, ар башка элдин өкүлдөрү бир убакытты баш сөөктүн “көзүн” кароо керек болчу. Эгерде бардык он үч баш сөөктү бир маалды бир жерде чогултса алар апокалипсисти болтурбайт деп ойлошот. Андан тышкары байыркы жазуулар боюнчамайя эли жашаган учурда эң ас дегенде он эки эл бар планета бар болчу. Балким мына ошол жактан он үч хрусталдык баш сөөктөр Жерге белек катары жиберилген. Баары бир көптөгөн жооп табылбаган табышмактар калды. Хрусталдык баш сөөктөр адамга кантип таасир этишет? Кантип болгон окуяларды көрсөтөт, кантип аыйккыс оорууларды айыктырат? Жана эң негизги жана ачылбаган нерсе – бул алар кантип келекти түзүүгө жардам берет?"